- โรคจุดขาว (White Spot Disease) หรือ Ich
- สาเหตุ: เกิดจากปรสิต Ichthyophthirius multifiliis ที่ทำให้ปลามีจุดขาวขนาดเล็กตามผิวหนัง, ครีบ หรือเหงือก
- การรักษา: การอาบน้ำในสารเคมีสำหรับรักษาปรสิต (เช่น ฟอร์มาลินหรือยาฆ่าเชื้อที่มีสารเมทิลีนบลู) และควบคุมอุณหภูมิของน้ำให้สูงขึ้นเพื่อเร่งการพัฒนาและการตายของปรสิต
- อาการ: จุดขาวเหมือนเม็ดเกลือกระจายทั่วร่างกายของปลา, ปลาว่ายน้ำอย่างเชื่องช้า, คัน และหายใจเร็ว
- โรคแบคทีเรีย (Bacterial Infections)
- สาเหตุ: เกิดจากแบคทีเรียที่เข้าสู่ร่างกายปลาผ่านแผลที่เกิดจากการบาดเจ็บหรือระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
- อาการ: มีแผลเปิดหรือบาดแผลที่เปื่อยยุ่ย, ผิวหนังมีรอยแดง, หนองไหลออกจากแผล
- การรักษา: ใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น เทรตร้าไซคลิน หรือแม็คโครไพร์มในการรักษา, ทำความสะอาดน้ำในตู้ปลาและเปลี่ยนถ่ายน้ำบ่อย
- โรคฟองน้ำ (Cotton Wool Disease)
- สาเหตุ: เกิดจากแบคทีเรียหรือเชื้อราเช่น Saprolegnia ที่ติดอยู่ในน้ำสกปรกหรือปลามีร่างกายอ่อนแอ
- อาการ: มีลักษณะเป็นฟองน้ำหรือเส้นใยสีขาวที่ปกคลุมตามส่วนต่างๆ ของร่างกายปลาหรือเหงือก
- การรักษา: ใช้ยาฆ่าเชื้อราและแบคทีเรีย, การแยกปลาที่ติดเชื้อไปจากตู้ปลา, เปลี่ยนถ่ายน้ำและลดความเครียดในสภาพแวดล้อม
- โรคหนอนพยาธิ (Gill Flukes and Skin Flukes)
- สาเหตุ: เกิดจากปรสิตหนอนพยาธิที่ติดอยู่ตามเหงือกหรือผิวหนังของปลา
- อาการ: ปลาหายใจเร็ว, มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ, ร่างกายอาจมีการบวมที่เหงือกหรือผิวหนัง
- การรักษา: ใช้ยาฆ่าพยาธิที่ใช้สำหรับปลา, ตรวจสอบคุณภาพน้ำให้ดีและปรับปรุงสภาพแวดล้อม
- โรคอาการบวมน้ำ (Dropsy)
- สาเหตุ: เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือปรสิตที่ทำให้ปลามีการบวมน้ำภายในร่างกาย
- อาการ: ร่างกายปลาบวม, ตาขยายออก, ครีบและหางชี้ขึ้น, ปลาแหวกว่ายอย่างเชื่องช้า
- การรักษา: ใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษา, ควบคุมอาหารให้เหมาะสม และรักษาคุณภาพน้ำให้ดี
- โรคเหงือกอักเสบ (Gill Disease)
- สาเหตุ: เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือปรสิตที่ทำให้เหงือกของปลาอักเสบ
- อาการ: ปลาอาจจะหายใจเร็ว หรือมีการเคลื่อนไหวผิดปกติ เหงือกอาจมีสีแดงหรือเป็นแผล
- การรักษา: ใช้ยาฆ่าเชื้อหรือยาฆ่าปรสิต, ควบคุมอุณหภูมิและคุณภาพน้ำให้เหมาะสม
- โรคการขาดวิตามิน (Vitamin Deficiency)
- สาเหตุ: ปลาที่ได้รับอาหารที่ขาดวิตามินที่สำคัญ อาจทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น ขาดวิตามินซีจะทำให้เกิดปัญหาสุขภาพของผิวหนัง
- อาการ: มีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะของผิวหนัง เช่น เป็นแผล หรือมีสีซีด
- การรักษา: เพิ่มอาหารที่มีวิตามินที่จำเป็นให้กับปลา เช่น อาหารเม็ดที่มีสารอาหารครบถ้วน หรือเพิ่มวิตามินในอาหาร
- โรคจากการเครียด (Stress-Related Diseases)
- สาเหตุ: ความเครียดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม เช่น คุณภาพน้ำไม่ดี หรือการเลี้ยงปลาที่มีความหนาแน่นมากเกินไป
- อาการ: ปลาจะมีพฤติกรรมที่ผิดปกติ เช่น ซึมเศร้า, หยุดกินอาหาร, เคลื่อนไหวช้า
- การรักษา: ควรปรับปรุงสภาพแวดล้อม เช่น เปลี่ยนน้ำในตู้ปลา, ลดความหนาแน่นของปลา, ให้อาหารที่มีคุณภาพดี
วิธีป้องกันโรคในปลาสวยงาม
- รักษาคุณภาพน้ำ: ตรวจสอบค่า pH, แอมโมเนีย, ไนเตรต, และไนไตรต์ในน้ำอย่างสม่ำเสมอ เปลี่ยนถ่ายน้ำบ่อยๆ และติดตั้งระบบกรองน้ำที่มีประสิทธิภาพ
- ให้การดูแลอย่างเหมาะสม: ให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและหลีกเลี่ยงการให้อาหารมากเกินไป
- ไม่แออัดปลามากเกินไป: การเลี้ยงปลาหลายตัวในตู้ที่แออัดเกินไปจะทำให้ปลาเครียดและเสี่ยงต่อการติดโรค
- แยกปลาเจ็บป่วยออกจากตู้ปลา: หากพบปลาที่มีอาการผิดปกติ ควรแยกออกมาและรักษาอย่างถูกวิธี
